Bá tước Monte Cristo – Alexandre Dumas

Sâu trong mỗi con người luôn tồn tại một điều bí ẩn nào đó, có thể là quá khứ, sự che dấu và thậm chí là một nhân cách khác trong bản thân mình. Sẽ không có một ai tự nguyện thể hiện những điều thầm kín nhất và chỉ có thể tìm thấy những điều này qua những trang sách dưới ngòi bút tuyệt diệu của các tác giả.

Còn cuốn tiểu thuyết nào khác ngoài “Bá tước Monte Cristo” của tác giả Alexandre Dumas – nơi lột tả hết sự trái ngang của những mối quan hệ, sự tàn nhẫn của lòng hận thù và ẩn sâu trong đó là cả những thông điệp về chân lý cuộc sống.

Bá tước Monte Cristo được ví như một chuyến phiêu lưu ngoạn mục trên đại dương khi đưa độc giả vòng quanh khắp các thành phố lớn ở Châu Âu và các sự kiện lịch sử đặc trưng. Vốn nghĩ giọng văn phải dồn dập nhưng tác giả Alexandre Dumas đã dựng toàn bộ câu chuyện theo lối kể từ từ, bình tĩnh trong suốt hơn 650 trang sách.

Với những ai chưa từng đọc qua văn học cổ điển sẽ cảm thấy khó “cảm” được tác phẩm nổi tiếng này. Bởi số lượng nhân vật khá nhiều, đa dạng về tên gọi, bối cảnh thay đổi nhanh chóng và cách thể hiện từng câu chuyện có chút rời rạc và phức tạp.

Nhưng với những ai ưa thích vén từng màn bí mật thì “Bá tước Monte Cristo” hoàn toàn đáp ứng được bạn với một trận chiến tâm lý hết sức ảo diệu. Giọng văn đậm chất phương Tây xưa, cách xây dựng biến cố lồng vào các sự kiện lịch sử và phương thức “bày binh bố trận” xử lý kẻ thù một cách đầy mưu mẹo.

Tưởng chừng như các chương truyện không hề liên quan với nhau nhưng khi đọc gần đến những chương cuối, độc giả như vỡ ra bởi sự kết nối tinh tế của nhà văn tài năng này.

Tác giả Alexandre Dumas đã lấy bối cảnh truyện lúc nước Pháp lúc có sự thay đổi hai triều đại và chiến tranh các nước Châu Âu lân cận. Xuất bản năm 1844 với hình thức tiểu thuyết dài kỳ, cuốn sách đã làm làn sóng bàn tán lúc bấy giờ nóng hơn bao giờ hết.

Bởi dư luận ngạc nhiên với cách thức mà vua Napoleon trở lại Pháp như chính sự tái sinh của bá tước Monte Cristo. Không đi quá sâu vào lịch sử, Dumas dựng lên câu chuyện gây cấn và hấp dẫn hơn qua sự nghiệt ngã của số phận dưới tay thượng đế.

Truyện kể về tấn bi kịch cuộc đời của anh chàng thủy thủ điển trai Edmond Dantes. Anh chàng dường như có tất cả khi anh vừa bước xuống con tàu Pharaon: gia đình, tiền bạc, tình yêu và sự nghiệp.

Dantes được lên chức thuyền trưởng con tàu Pharaon, có cha già thân yêu, có lợi tức đồng niên cao, và có mối tình thơ với nàng Mercedes xinh đẹp. Tưởng chừng như không bao lâu nữa, anh sẽ có lễ đính hôn với cô nàng Mercedes và cuộc sống đầy sung mãn hạnh phúc.

Nhưng cuộc sống đâu dễ dàng chiều lòng người như vậy, và rồi một bi kịch khủng khiếp đã xảy ra với Dantes. Những chàng trai khác trong làng đã ghen tị với cuộc sống của Dantes: Danglars mơ ước với chức thuyền trưởng của anh, Fernand sinh lòng đố kị vì anh chiếm được trái tim nàng Mercedes và Caderousse ganh ghét sự thành công của anh. Chính vì lẽ đó, những con người ti tiện, dơ bẩn nhất trên thế giới này đã ngồi chung bàn rượu và vạch ra cái kế hoạch bỏ tù Dantes đầy tinh vi.

Đương nhiên, không thể bỏ qua sự góp tay của quan chưởng lý De Villefort – nhân danh là tay sai của pháp lý – đã tống chàng thanh niên trẻ tuổi này vào tù với một tội danh không có thật. Càng nghiệt ngã hơn khi chính bản thân Dantes cũng không biết lý do tại sao mình bị bỏ tù.

Đây chính sự thật đầy khắc nghiệt của cuộc đời, sóng gió luôn ập tới lúc những phút giây hạnh phúc nhất của đời người và bạn mãi mãi không biết được nguyên nhân từ đâu cho đến khi sóng đã yên biển đã lặng và mọi sự đã rồi.

Trong ngục tối của nhà tù If, Dantes sống vật vờ đến khiếp đảm, tưởng chừng như sẽ chết dần chết mòn theo năm tháng. Nhưng ngay lúc này đây, như một phép màu diệu kỳ Dantes đã gặp được vị linh mục “điên điên dại dại” trong nhà tù tối mịt này.

Sự xuất hiện của người linh mục già như một minh chứng cho chân lý hiển nhiên trong cuộc sống “thượng đế luôn có mắt”. Với đầu óc trí tuệ của mình, linh mục đã giải đáp cho những câu hỏi băn khoăn về tội danh của Dantes.

Ông dạy Dantes cách sống, dạy anh những ngôn ngữ mới, vốn kiến thức đầy uyên bác và chỉ cho anh nơi giấu những kho báu quý giá,… Tất cả những thứ ấy đã trở thành công cụ trả thù lợi hại của Dantes sau này. Hai “cha con” đã lên kế hoạch tẩu thoát đầy ngoạn mục và tinh vi, nhưng than ôi, ông trời có để mọi việc diễn ra hoàn hảo bao giờ khi “người cha” đã đến lúc gần đất xa trời.

Đến đây độc giả lại một lần nữa chiêm ngưỡng sự tài hoa của tác giả Alexandre Dumas với cách vượt ngục hết sức vi diệu dựa trên hoàn cảnh đầy éo le. Lợi dụng cái chết của vị linh mục, Dantes đã thoát khỏi cảnh ngục tù sau 14 năm ròng rã bằng cách thay thế xác chết bị ném xuống biển cả bên lâu đài If.

May mắn đã đến với anh chàng xấu số này khi anh tìm thấy kho báu trên đảo Monte Cristo và sở hữu toàn bộ gia tài có giá trị liên hoàn. Với câu chuyện này tác giả truyền đến cho chúng ta một thông điệp: Hãy cứ hy vọng và đợi chờ vì biết đâu được điều gì tốt đẹp sẽ đến vào ngày mai.

Câu chuyện đi vào kịch tích và hấp dẫn hơn khi Dantes trở về Pháp và phát hiện cha già chết vì đói và Mercedes đã cưới chồng – chính tên kẻ thù đã hãm hại anh. Với lòng hận thù, anh chàng bắt đầu kế hoạch trả thù đầy tinh vi của mình với những thân phận giả đầy bí hiểm.

Bước chân vào giới thượng lưu, dấn thân vào cuộc sống của họ, quen biết với những đứa con của họ và cái tên bá tước Monte Cristo trở nên bí hiểm hơn bao giờ hết.

Nhưng cũng trong những chương truyện này, độc giả bất chợt nhận ra sự đối lập trong tính cách và con người anh: một Edmond Dantes thiện lương ôn nhu với người thân của mình và một Monte Cristo tàn nhẫn với kẻ thù của mình. Cả Danglars, Villefort, Fernand, Caderousse, Mercedes,… ai cũng đều giấu cho riêng mình những bí mật sâu kín nhất.

Anh từng bước hạ gục từng người, vạch trần bộ mặt dối trá của họ khiến cả thế giới đều khiếp sợ. Sự tàn nhẫn của anh lộ rõ ngay từ lúc lên kế hoạch và đẩy lên đỉnh điểm cho đến khi anh đánh chủ ý lên những đứa con ngây thơ của kẻ thù.

Nhưng than ôi, những đứa trẻ này có tội tình gì? Nếu ví như mỗi sự vật đều có một dải ngân hà riêng của nó và cuốn sách cũng vậy, thì những đứa trẻ chính là ngôi sao sáng nhất trong dải ngân hà này. Cha chúng đê tiện và xấu xa bao nhiêu thì bọn trẻ lại thánh thiện, chân thành bấy nhiêu. Hai mặt đối lập này đã góp phần đẩy kịch tích trong truyện lên cao nhất và thức tỉnh phần “người” đang ngủ yên của Monte Cristo.

Sự trả thù của bá tước Monte Cristo khiến cả thế giới kêu la vì sự mức độ tàn nhẫn nhưng cũng khiến người đọc chợt nhận ra một sự thật hiển nhiên tồn tại bao đời nay. Thông thường đại bộ phận mọi người sẽ trực tiếp trừng trị chính kẻ ác nhân gây ra tội ác nhưng tác giả lại chọn cho vị bá tước này một con đường gián tiếp giáng tội lên những thân người xung quanh. “Tội của những người cha còn rơi lên đầu con cái đến tận ba bốn đời.”

Chúng ta đã từng là những đứa con, là những người bạn, người thân và rồi sẽ là cha là mẹ, thế nên hơn ai hết chúng ta sẽ hiểu được cảm giác nhìn những người thân nhất gánh cái hậu quả do mình làm ra.

Hay nói một cách trực ngôn hơn là việc vốn do bản thân mình làm nhưng quả báo lại giáng lên những người thân của mình. Ôi cái cảm giác ấy hẳn nó kinh khủng lắm mấy bạn ơi! Vì thế bạn ơi, đừng nói chuyện không suy nghĩ, đừng hành động vội vã và đừng sống một cách tùy tiện.

Như hàng ngàn cuốn sách văn học cổ điển khác, Bá tước Monte Cristo khép lại với những câu hỏi tự vấn của độc giả. Liệu sự trả thù có khiến bản thân mình cảm thấy hạnh phúc hơn?

Liệu chúng ta có thống khoái khi từng người ngã xuống? Không, không hề có một chút an yên và thoải mái, tâm hồn Dantes bị bủa vây giữa những gì chàng muốn làm và phải làm. Anh chàng bị lún sâu vào hận thù đến nỗi không nhận ra tình yêu vừa chớm nở ngay cạnh bên.

Tại sao sau ngần ấy đau khổ, anh chàng không tìm cho mình một cuộc sống hạnh phúc hơn mà lại đi vào con đường hận thù đầy cô đơn? Có lẽ là dụng ý của tác giả mà cũng có lẽ đó chính là hành vi cư xử đúng “con người” nhất trong Edmond và trong mỗi chúng ta. Liệu có mấy ai dửng dưng nhìn bọn kẻ thù nhởn nhơ khi đã gây ra từng ấy chuyện với mình?

“Trên đời này không có hạnh phúc mà cũng chẳng có bất hạnh, chỉ là sự chuyển biến từ trạng thái này qua trạng thái khác. Chỉ có những người nào đã trải qua cảnh khổ cực mới hưởng thụ được cảnh sung sướng. Chỉ có kẻ nào sắp chết mới biết cuộc sống là thiên đường.”

Thông qua cuốn sách, chúng ta cũng nhận được những thông điệp đầy giá trị về cuộc sống và cuộc đời. Nếu cuộc sống đẹp đẽ và đầy mơ mộng thì cuộc đời lại khắc nghiệt và sóng gió. Nhưng hãy tin rằng nếu thượng đế lấy đi của bạn một thứ gì thì ngài sẽ trả lại cho bạn một thứ khác tốt đẹp hơn thế.

Và rằng nhân quả luôn tồn tại ẩn mình trong hàng vạn biến đổi nhân sinh. Có lẽ nhân quả mãi dạo chơi đến muộn nên nhiều người nghĩ là nhân quả không đến ư? Không đâu, nó vẫn đến và đến ngay lúc bạn đang trên cái đỉnh cao hạnh phúc ấy chứ.

Bạn thấy đấy, Danglars, Villefort, Fernand, có ai mà không phải ngã xuống trong giàu sang sung sướng? Ngay cả khi họ đã ở tuổi tứ tuần, con trai con gái đến tuổi cập kê, thì báo ứng vẫn đến và giáng một đòn đau đớn hủy hoại tất cả. Và vị bá tước huyền bí Monte Cristo chỉ là người nhân danh Chúa trời mà thôi.

Thế nên, thay vì cố chấp với những việc mình phải làm, tại sao mình không sống với những gì đã xảy ra. Điều đó sẽ khiến bản thân mình thấy hạnh phúc hơn và trân trọng những khoảnh khắc nhỏ bé trong cuộc sống. Việc sống trọn vẹn từng khoảnh khắc sẽ khiến bản thân cảm thấy tốt hơn là sống cho những thứ phù phiếm bên ngoài.

Sách “Bá Tước Monte Cristo” không dạy bạn cách sống nhưng cho bạn những cái nhìn mới về cuộc sống. Hy vọng rằng những thông điệp này hữu ích với bạn và phần nào giúp bạn tìm được cách sống phù hợp với bản thân nhất.